Mihići koji slave Jovanjdan u II svetskom ratu

U drugom svetskom ratu Mihići u Hercegovini su teško stradali od ustaškog terora tokom 1941. godine. Najviše stradalih Mihića bilo je među civilnim žrtvama. Najpoznatiji i najmasovniji slučaj kolektivnog stradanja Mihića je pokolj u Čavšu, koji se desio 11. avgusta 1941. godine, kada je među ostalim stradalima pogubljeno i 14 članova porodice Mihić. Oni koji su uzeli učešće u ratu kao ustanici pretežno su se pridruživali partizanskim jedinicama, mada je bilo i pojedinaca koji su bili bliski četnicima. Bilo je i onih koji su izbegavali borbu i „odlazili u škrip“ kako se govorilo, tj. sklanjali se u nepristupačni kamenjar da ih ne bi mobilisala ni jedna vojska i da ne bi stradali od ustaša.

U proleće i leto 1941. godine ustaše su izvršile seriju zločina nad srpskim stanovništvom Hercegovine. Početkom juna meseca 1941. narod počinje masovno da odlazi u narodne zbegove koji su bili organizovani u nepristupačni planinskim zonama. Ljubinje i okolina je bežalo u zbegove na planinama Sitnica i Ilija gde su organizovane i narodne straže sa nešto malo oružja koje su ljudi imali u svojim kućama. Bančićani su se uglavnom sklanjali u zbeg na Iliji. U Čavšu je većina srpskog življa prihvatila da pređe u katoličanstvo, ne bi li se tako umilili ustašama i izbeli strahote koje su već bile počele da se dešavaju po hercegovačkim selima. Na žalost, ni to ih nije spasilo.

U Bračićima je većina muškog stanovništva odvedena na prevaru u Dabricu, tako što su pozvani na dogovor sa ustašama. Svi su završili po okolnim jamama. Većina je ubijena zajedno sa stolačkim Srbima na Vidovom polju 28.06.1941. među njima i Mihić L. Pero i Mihić S. Bogdan iz Bračića.

U Bančićima su od gladi umrli Mihić Kojo i Milica 1942. godine.

Nije se stradalo samo od ustaša. Ljubo Mihić iz Bračića ubijen je 1943 godine. Partizanska četa koja je logorovala u Bračićima uzela je iz sela Miloša Gordića i Ljuba Mihića da odnesu neko pismo partizanskoj jedinici na severu. Navodno su ih tom prilikom presreli četnici i ubili, a pismo uzeli.

U ustanku je uzelo učešća dosta Mihića sa Bančića. Na žalost, od Mihića iz Čavaša nije ni imao ko da se pridruži ustanicima jer je gotovo celo selo zatrto u ustaškom zločinu 11. Avgusta 1941. Tom prilikom su stradali sledeći Mihići: Vidoje, Šćepo, Dušan, Borko, Nikola, Mara, Božica, Milica, Ikonija, Vinka, Anđelka, Mila, Kovilјka, Ljepa. Tokom rata teško su stradali i Mihići iz Lokava: Danilo, Ćetko, Milenko, Sava, Manojlo i Dejan Mihić.

U Bančićima su u borbama protiv ustaša aktivno učestvovali Mihić Anđelko, Blagoje i Jovan, koji su se kasnije pridružili formiranom Bančićkom partizanskom odredu. Partizanska bolnica Južnohercegovačkog odreda bila je jedno vreme smeštena u kući Jovana i Vojke Mihića u Bančićima. Jovan Mihić je lečio ranjenike kao vidar.

Risto Mihić iz Bančića, partizanski borac, ubijen je 1945. u Gleđevcima, odmah nakon rata. Ne zna se ko ga je ubio, pronađen je mrtav pored svoga konja.

Sava Mihić iz Lokava, student Poljoprivrednog fakulteta u Zemunu, bio je član KPJ od 1941. godine i sekretar jedne partijske ćelije. Uhapšen je oktobra 1942. godine i ubijen u policiji. Zemunska štamparija je nosila njegovo ime do 1980. godine, a danas se jedna ulica u Zemunu zove po njemu.

Potomci Save Mihića koji je odselio iz Čavaša u Miškovce kod Dervente takođe su uzeli učešće u Drugom svetskom ratu. Maksim Mihić se  pridružio Pedesetitrećoj srednjobosanskoj NOU diviziji. Poginu je u Ritešićima, gotovo nadomak kuće, kao vodnik prve čete, prvog bataljona, 14. brigade, pred sam kraj rata 1945. godine. Njegova sestra, Danica Mihić, umrla je u zbegu od posledica bolesti i iscrpljenosti. Vasu Mihića, strica Maksima Mihića, odvele su ustaše 1941. godine i kasnije ga ubili u logoru Gospić.

Slavko Mihić iz Potkoma, proveo je rat u zarobljeništvu, prvo italijanskom a zatim nemačkom. Nakon rata ostao je da živi u Nemačkoj, odakle se kasnije odselio u Kanadu.

Među ustanicima i partizanskim borcima našli su se sledeći Mihići:

-          Anđelko Mihić sa Bančića

-          Jovan Mihić sa Bančića

-          Ljubo Mihić sa Bančića,

-          Mihajlo Mihić sa Bančića,

-          Risto Mihić sa Bančića, poginuo 1945. godine u Gleđevcima,

-          Branko Mihić iz Bračića, Dabrica,

-          Fimija Mihić iz Bračića, Dabrica,

-          Risto Mihić iz Bračića, Dabrica,

-          Maksim Mihić iz Miškovaca kod Dervente, rođen u Čavšu, poginuo 1944. godine,

-          Stojan Mihić iz Potkoma,

-          Blagoje Mihić iz Potkoma, Berkovići,

-          Branko Mihić iz Potkoma, Berkovići,

-          Jovo Mihić iz Potkoma, Berkovići,

-          Milan Mihić iz Potkoma, Berkovići,

-          Milenko Mihić iz Lokava, Dubrave,

-          Nikola Mihić iz Potkoma, Berkovići,

-          Sava Mihić iz Lokava, Dubrave, ubijen kao ilegalac u Zemunu,

-          Spasoje Mihić iz Potkoma, Berkovići,

-          Vlado Mihić iz Potkoma, Berkovići.

U žutoj štampi se 2015. godine pojavio senzacionalistički članak o Risti Mihiću, sinu Save Mihića, kao o Dražinom jataku, čiji je sin Vojislav navodno kasnije postao Titov obaveštajac. Risto Mihić je bio seoski sveštenik i školski drug Patrijarha Pavla, koji je umro od tifusa u 37. godini života pomažući ranjenike i kadeći mrtve. Službovao je u Koprivni kod Modriče, podno Ozrena. Nije bio ničiji jatak, već su sve vojske svraćale u seosku crkvu. Jednom prilikom 1944. godine Draža Mihajlović je boravio u Koprivni  i fotografisao se sa decom u školskom dvorištu. Slučaj je hteo da jedno od njih, sin Vojislav, kasnije postane oficir JNA, ali nikakav Titov obaveštajac već regularan inženjerijski pukovnik. Zanimljiv je podatak da je Draža Mihajlović 1941. godine doneo odluku o podizanju ustanka upravo na Ozrenu i da je navodno položio zakletvu da će braniti otadžbinu baš u crkvi u kojoj je službovao Risto Mihić.

Tokom rata, Hercegovina je pretrpela strašnu torturu od sve tri „domaće“ vojne grupacije – ustaša, četnika i partizana. Međusobne osvete i represalije između podeljenog stanovništva trajale su tokom celog rata. Teška vremena za Hercegovce potrajala su i u posleratnom periodu. Četničke grupacije koje su odbile da polože oružje sakrivale su se po planinama sve do 1950. godine. Nova narodna vlast u seljacima je videla sumnjivce koji pomažu odmetnicima i podvrgavala ih neprekidnom šikaniranju i presiji. U istočnoj Hercegovini i danas pamte zloglasnog udbaša Gojka Mihića iz Predolja, koji je svojim zlodelima sejao strah među civilnim stanovništvom. Sa druge strane, i odmetnute četničke grupe činili su opasni ljudi sa kojima nije bilo šale ni razgovora. Tako se u tim godinama seosko stanovništvo istočne Hercegovine našlo između „čekića i nakovnja“.

U Dabrici i okolnim zaseocima i brdima takođe se krila jedna grupa odmetnika. Bili su to ljudi kojih su se seljaci bojali i koje su od ranije dobro poznavali. Hteli to ili ne, davali su im hranu i odeću. Godine 1947. neko od seljana je prijavio Mitra Mihića iz Koritnika da pomaže odmetnike. Mitar je bio nešto imućniji čovek i nije učestvovao u ratu, ali jeste bio po ubeđenju monarhista. Nove vlasti su uhapsile Mitra zajedno sa još nekoliko uglednijih ljudi. Odvedeni su u zaseok Bračiće, na jednu poljanu pored kuće Bogdana i Save Mihića i tamo streljani za primer ostalim meštanima. Svi Mihići iz Dabrice, Koritnika i Potkoma, među njima i Mitrov otac Dušan, dovedeni su u kuću Bogdana i Save Mihića da gledaju smaknuće. Dovedeni su i ljudi iz okolnih sela, a za izvršenje kazne nad Mitrom prijavio se jedan dobrovoljac.

U rodoslovu i literaturi mogu se trenutno pronaći imena 58 članova familije Mihića iz Gornjeg Hrasna koji su stradali u toku II svetskog rata ili u godinama neposredno posle rata, usled direktnih ili indirektnih posledica ratnih dejstava – učešća u ratu, zločina, političkih ubistava, gladi ili bolesti. Njihova imena navedena su u tabeli koja sledi. Za one koji su poginuli u borbi protiv okupatora i ustaša navedeno je da su bili učesnici NOB-a kako se navodi i u literaturi. Treba ipak reći da nisu svi oni bili učesnici partizanskog pokreta, posebno ne tokom 1941. godine, već često lokalne grupe ustanika koji su se samoorganizovali da zaštite živote i imovinu pre svega od ustaškog terora.

Ostale familije Mihić u II svetskom ratu

Imena Mihića iz drugih familija takođe se pominju među učesnicima i žrtvama drugog svetskog rata.

Odmah po preuzimanju uprave od Italijana 1941. godine, u Stocu su ustaše između ostalih uhapsile i kasnije ubile gostioničara Slavka Mihića i šofera Veljka Mihića, pod izgovorom da su članovi mesnog četničkog udruženja. Među stolačkim Srbima koji su tada uhapšeni a kasnije ubijeni na Vidovom polju 28.06.1941. bilo je i drugih Mihića:

-          Mihić G. Dušan, iz Stepanovićeva – Bačka

-          Mihić Đ. Ilija, sa Poplata

-          Mihić M. Lazar, iz Stoca

-          Mihić M. Sava, iz Stoca

-          Mihić L. Blagoje, iz Stoca

Žrtve fašističkog terora u Poplatu bili su Miho Mihić, Jovo Mihić, Bilјana Mihić, Stojan Mihić, Joka Mihić, Javorka Mihić, Cvijeta Mihić, Anđa Mihić, Kosa Mihić, Milica Mihić, Ilinka Mihić, Pero Mihić.

U Hercegovini su u narodnom ustanku Mihići sa Poplata bili veoma aktivni. Hercegovački bataljon „Marko Mihić“ nosio je ime po istaknutom revolucionaru Marku Mihiću, rođenom u Poplatu kod Stoca, članu KPJ, studentu prava, članu rukovodstva SKOJ-a za Hercegovinu, koga su ustaše ubile 1941. godine.

Među partizanskim borcima u Hercegovini našli su se i sledeći Mihići:

-          Gojko Mihić iz Predolja, od Mihića sa Poplata,

-          Jovo Mihić iz Ortiješa kod Mostara,

-          Koviljka Mihić sa Poplata,

-          Ljubica Mihić iz Avtovca, od Mihića sa Poplata,

-          Milan Mihić iz Tasovčića,

-          Mirko Mihić sa Poplata, poginuo 1943. godine,

-          Marko Mihić sa Poplata, poginuo 1941. godine,

-          Ranko Mihić iz Avtovca, od Mihića sa Poplata, poginuo 1942. u selu Gornja Bodežišta,

-          Vaso Mihić sa Poplata,

-          Zdravko Mihić.

Jedan od ličkih Mihića je u istoriji II svetskog rata ostao zapamćen kao visoki oficir Jugoslovenske vojske u otadžbini. U januaru 1942. godine, pomoću aktivnih oficira iz Splita i uz asistenciju italijanskih okupacionih snaga, formirano je pet četničkih pukova od po dva bataljona i 2 četnička odreda, što je zajedno u početku činilo Dinarsku diviziju. Lički četnički odredi operisali su pod komandom đeneralštabnog potpukovnika Ilije Mihića, s tajnim četničkim nadimkom „Lorenco“.

U literaturi se navodi da je Ilija Mihić bio rodom iz sela Medene (verovatno se misli na Medak), kod Gospića. U Kraljevini Jugoslaviji nalazio se na službi operativnog oficira u Generalštabu. Bio je u Nemačkom a potom u Italijanskom zarobljeništvu na Sušaku. Kao popularnom čoveku u Lici, italijanske okupacione vlasti su mu ponudile da sa njima sarađuje u borbi protiv komunizma. Pušten je iz zarobljeništva u proleće 1942. godine, da bi organizovao četnike na području Like.

Ilija Mihić je pristanak na saradnju s Italijanima pravdao potrebom da se srpsko stanovništvo zaštiti od pokolja, i zahtevao je da se ona odvija u tajnosti. Uslovio je Italijane da na terenu nema nikakve vidljive veze s italijanskim trupama, kako bi „slobodno mogao raditi za Kralja i Otadžbinu“.

Bio je komandant ličkih četničkih odreda sve do februara 1943., kada dolazi do sukoba u vrhu četničke komande za Liku, pa se on 24.02.1943. obraća pismom vrhovnoj četničkoj komandi u Kninu, podnosi ostavku i povlači se iz četničkog pokreta, između ostalog i zbog optužbi da je partizan.

Iliju Mihića su italijanske vojne vlasti smenile sa položaja četničkog komandanta u Lici u proleće 1943, a na njegovo mesto postavile majora Slavka Bjelajca. Mihić je ostao u Opatiji, u nekoj vrsti kućnog pritvora sve do kapitulacije Italije, kada je pobegao u Švajcarsku.

Još trojica Mihića zabeleženi su kao članovi četničkog pokreta u ranoj fazi rata, dok su četnici još vodili aktivnu borbu protiv Nemaca. To su bila braća Jovan (1908), Novak (1911) i Aleksandar (1914) Mihić, sinovi Pere Mihića. Ne znamo kojim Mihićima su pripadali ali u literaturi se navodi da su rođeni „u selu Stoci (?) u Hercegovini“. Sva trojica su živela u Nišu. Aleksandar i Jovan su bili trgovci i imali činove rezervnih oficira, dok je Novak bio aktivni  pilot  - vazduhoplovni kapetan II klase Kraljeve Jugoslovenske Vojske. Gestapo ih je uhapsio u jesen 1942. godine kao pripadnike četničkog pokreta Draže Mihailovića. Aleksandar i Jovan su iz niškog logora prebačeni u logor na Sajmištu. Odeljenje IV A3 ih je zbog rada za četnički pokret osudilo na smrt. Streljani su sa još sedam niških logoraša, 23. marta 1943. godine u Jajincima kod Beograda. Treći brat Novak je iz niškog logora odveden u Gornju Lokošnicu kod Leskovca i streljan 18. januara 1943. godine zajedno sa drugim logorašima. Ime mu je bilo istaknuto na izlepljenim plakatima od 18. januara 1943. godine. Supruga Mira je uspela da ga u potaji ekshumira i prenese telo u Beogradu gde je i sahranjen.

<< Mihići kroz istoriju Zločin u Čavašu 1941. >>

Imena Prezimena Kontakt Početak